Fazy rozwoju przedsiębiorstwa a fundusze venture capital

Przedsiębiorstwo w zależności od wielkości i potencjału wyjściowego potrzebuje kapitału na różne cele. Nie istnieje jeden konkretny schemat wsparcia stosowany przez fundusze venture capital, bo każda sytuacja jest inna. Wszystko zależy od fazy rozwoju firmy.

Podmiot może potrzebować środków na założenie przedsiębiorstwa, dokonanie restrukturyzacji już istniejącej firmy lub polepszenie struktury bilansu oraz pokrycie wydatków związanych z wprowadzeniem firmy na giełdę.

W związku z tym, przedsiębiorstwo będzie poszukiwało dostępu do kapitału własnego na różnych etapach swojego rozwoju. Zwiększanie kapitału własnego prowadzi do obniżania ryzyka inwestycji oraz budowania niezależności i swobody w podejmowaniu decyzji handlowych czy rozwojowych.

Głównym celem finansowym funduszy venture capital jest wdrażanie przez przedsiębiorstwo szeroko rozumianych działań o charakterze innowacyjnym. Nowe produkty czy nowe sposoby produkcji stają się realną szansą na ponadprzeciętne zyski. Należy jednak pamiętać, że instrument finansowy venture capital ulega ciągłym modyfikacjom. Oprócz swoich podstawowych i znanych na rynku właściwości może realizować też inne założenia. Wszystko zależy od charakteru danego przedsiębiorstwa.

Przyjmuje się, że każde przedsiębiorstwo posiada określony cykl rozwojowy, który w pewnym sensie jest pochodną cyklu życia produktu.

Poszczególne fazy cyklu rozwojowego rozwojowego przedsiębiorstwa charakteryzuje:

• stopień dojrzałości technicznej oraz rynkowej wyrobu,
• ryzyko związane z jego produkcją lub realizacją przedsięwzięcia,
• zarządzanie i sfery rozwoju przedsiębiorstwa,
• oczekiwania i szanse na osiągnięcie sukcesu na rynku,
• możliwości oraz sposoby finansowania firmy.

Venture capital jako forma finansowania kapitału własnego z zewnątrz może być wnoszona we wszystkich fazach rozwoju przedsiębiorstwa. W zależności od konkretnego etapu wzrasta lub maleje ryzyko i potencjalne zyski. Wyróżnia się dwie podstawowe fazy, które obejmują w sumie sześć etapów rozwoju przedsiębiorstwa.

Etapy rozwoju przedsiębiorstwa

Są to:

• 1. Etapy początkowe/wstępne (early stage):
  • Faza wstępna - finansowanie zasiewów (seed financing)
  • Faza startu - finansowanie startu (start up financing)
  • Faza pierwsza - finansowanie pierwszej fazy (first stage financing)
• 2. Etapy ekspansji (expansion stage):
  • Faza druga - finansowanie fazy drugiej (second stage financing)
  • Faza trzecia - finansowanie fazy trzeciej (third stage financing)
  • Faza czwarta - finansowanie fazy czwartej (forth stage financing)

Faza wstępna odnosi się do finansowania procesu badań i rozwoju aż do stworzenia prototypów. Kapitał wiąże się tutaj z wydatkami na opracowanie koncepcji firmy, analizy rynku itd. Środki potrzebne do realizacji przedsięwzięć na tym etapie są relatywnie niewielkie i zazwyczaj mogą je ponieść inicjatorzy pomysłu. Fundusze venture capital dość niechętnie angażują się w projekty na tym etapie, ponieważ niezwykle trudno ocenić wtedy szanse na sukces.

Faza startu dotyczy wspierania finansowo już powstałego przedsiębiorstwa. Finansuje się przygotowanie produkcji i tworzenie określonych koncepcji marketingowych. Ta faza rozwija produkt lub usługę do finalnej dojrzałości rynkowej. Takie działania generują duże koszty. Są nimi zakup maszyn, technologii i zatrudnianie wykwalifikowanej kadry pracowniczej. Venture capital chętnie inwestują w przedsięwzięcie na tym etapie, ponieważ firma potrzebuje dużych nakładów finansowych, a pozyskanie kredytów bankowych w większości przypadków jest niemożliwe w tej fazie. Dobrze przygotowana koncepcja marketingowa pozwala ocenić szanse i zredukować ryzyko, choć nadal jest ono wysokie.

Faza pierwsza to finansowanie produktów wprowadzanych na rynek i ewentualna rozbudowa zdolności produkcyjnych. Inwestorzy venture capital chętnie wspierają ten proces, bo na tym etapie pojawiają się pierwsze przychody ze sprzedaży i można oczekiwać wysokiej stopy zwrotu.

Faza druga to stałe finansowanie rozwoju przedsiębiorstwa, które odniosło sukces na rynku. Ryzyko takiego wsparcia staje się bardzo niskie, ale nie można liczyć na spektakularne zyski, bo finansowanie dotyczy zazwyczaj rozbudowy już istniejących kanałów dystrybucji i dalszej ekspansji.

Faza trzecia dotyczy rozszerzania systemu produkcji oraz sprzedaży, wykorzystanie potencjału rynku i ekspansję zagraniczną. W tej fazie tempo wzrostu jest na tyle duże, że generuje zadowalające zyski i praktycznie całkowicie eliminuje ryzyko. Fundusze venture capital mogą więc finansować jedynie ekspansję i dalszy rozwój.

Faza czwarta to wspieranie publicznej emisji akcji. Firma, która odniosła sukces potrzebuje dodatkowego kapitału by wejść na giełdę.

Sytuacja na rynku i zachowanie inwestorów venture capital wskazuje, że tego typu fundusze znacznie chętniej inwestują w przedsiębiorstwa znajdujące się w fazach ekspansji niż w firmy będące w fazach początkowych. Nie oznacza to jednak, że nowe przedsiębiorstwa nie otrzymują wsparcia. Zgodnie z filozofią venture capital nowe firmy cały czas są w kręgu zainteresowania funduszy. Jednak obecnie, venture capital nie są skłonne do dużego ryzyka i starają się analizować szanse i ryzyko każdego przedstawianego im projektu.