Historia banków w Polsce

Polska jako kraj posiada wielowiekową tradycję - początki państwa Polskiego sięgają X wieku n.e., bankowość jest jednak zdecydowanie młodsza. Pierwsze wzmianki o bankach na ziemiach polskich wskazują na XIX wiek. Należy jednak zaznaczyć, że już w średniowieczu pojawiały się osoby odgrywające istotną rolę w dziedzinie finansów kraju. Królowie nagradzali ich tytułami szlacheckimi i majątkowymi.

Historia wskazuje, że pierwsze banki powstały na początku XIX wieku. W 1828 roku (okres rozbiorów i braku suwerenności Polski) otwarto największy z nich - Bank Polski, który pełnił funkcję banku centralnego Królestwa Kongresowego. Już wtedy działały też Domy Bankowe, należące do prywatnych osób oraz kantory. Kantory udzielały kredytów i trudniły się wymianą walut. Zawirowania historyczne sprawiły, że w 1870 roku władze carskie rozwiązały Bank Polski. Utracił on prawo do udzielania kredytów oraz emisji banknotów. W tym samym roku powstał pierwszy polski bank w Warszawie - Bank Handlowy. Za jednego z pierwszych twórców tego podmiotu uznaje się Leopolda Kronenberga. Bank Handlowy był instytucją uniwersalną, która finansowała głównie przemysł, handel oraz koleje.

W kolejnych latach powstawały następne banki, a tzw. Domy Bankowe zanikały. Nie można również zapominać, że już wtedy istniały banki spółdzielcze i samopomocowe oraz Polski Bank Ludowy.

W 1918 roku Polska odzyskała niepodległość. Powstała wówczas namiastka banku centralnego, Polska Krajowa Kasa Pożyczkowa, która na zlecenie rządu emitowała pieniądze. W tym samym roku powołano do życia kilka nowych banków, między innymi Pocztową Kasę Oszczędności (PKO) oraz Bank Rolny (BGŻ).

W 1924 roku powstał zintegrowany, polski system bankowy. Wówczas stworzono prawdziwy centralny Bank Polski, zmieniono walutę, z polskiej marki na złoty oraz ukształtowano pierwsze, polskie prawo bankowe. Nadzór nad rynkiem finansowym pełniło Ministerstwo Skarbu. Podmioty finansowe musiały uzyskiwać koncesje na swoją działalność. Ustalono też minimalny kapitał potrzebne do zarejestrowania banku.

Okres II wojny światowej i wydarzenia, które nastąpiły później wpłynęły na zmiany w podejściu państwa do banku. Większość podmiotów finansowych została znacjonalizowana. Banki utraciły samodzielność i trafiły pod całkowitą kontrolę państwa. Ich celem stało się wykonywanie odgórnych założeń i realizacja planów przyjętych przez rządzącą partię komunistyczną. Rząd potrzebował zaledwie kilku banków, więc zaczęto łączyć mniejsze - zostały 4 duże. Kluczową rolę odgrywał tutaj Narodowy Bank Polski, który w 1945 roku powstał z połączenia Banku Polskiego oraz kilku innych, mniejszych.

Modernizacja systemu bankowego

Przełom nastąpił dopiero w 1989 roku. Przekształcenie polskiego systemu bankowego w 1989 roku obejmowało:

• zmianę systemu prawnego, który normował funkcjonowanie banków;
• prywatyzację banków komercyjnych;
• przekształcenie NBP w nowoczesny Bank Centralny, który nie zajmował się działalnością komercyjną;
• stworzenie prywatnych banków komercyjnych, w tym podmiotów o kapitale zagranicznym.
• wprowadzenie dwóch nowych ustaw: "Prawo Bankowe" oraz "Ustawa o NBP".

Regionalne banki komercyjne

W lutym 1989 roku powstało 9 regionalny banków komercyjnych. Miały one charakter państwowy, a w 1991 roku stały się spółkami Skarbu Państwa:

1. Bank Śląski w Katowicach;
2. Bank Gdański w Gdańsku;
3. Bank Depozytowo - Kredytowy w Lublinie;
4. Powszechny Bank Kredytowy w Warszawie;
5. Pomorski Bank Kredytowy w Szczecinie;
6. Bank Zachodni we Wrocławiu;
7. Bank Przemysłowy P. Handlowy w Krakowie;
8. Wielkopolski Bank Kredytowy w Poznaniu;
9. Powszechny Bank Gospodarczy w Łodzi.

Warto dodać, że w 1993 roku powstał podmiot o nazwie Polski Bank Inwestycyjny, a pomiędzy 1986 a 1993 rokiem liczba banków wzrosła z 4 do 85. Polski sektor bankowy znakomicie się rozwija, a jego prognozy wyglądają obiecująco. Polskie podmioty finansowe są uważane za jedne z najbardziej stabilnych w Europie. Doskonale sobie radzą w dobie kryzysu, a klienci chętnie korzystają z ich ofert.