Zasady rachunkowości

Ogólne zasady rachunkowości. Jedną z najstarszych nauk ekonomicznych jest rachunkowość. Jej początki można znaleźć już w średniowieczu. Dynamiczny rozwój ówczesnej gospodarki, a w szczególności kupiectwa oraz bankierstwa, wygenerował potrzebę, aby prowadzić systematyczną ewidencję zachodzących transakcji.

Równolegle do rozwoju gospodarczego oraz kształtowania się gospodarki rynkowej, rachunkowość ewoluowała i zajęła miejsce ważnego narzędzia wykorzystywanego do zarządzania przedsiębiorstwami.

Czym jest rachunkowość?

Literatura podaje wiele definicji rachunkowości. Według jednej z nich rachunkowość jest:

1. Zbiorem zasad, reguł oraz metod, według których należy postępować, aby móc osiągnąć cel, dla którego jest ona prowadzona.
2. Narzędziem umożliwiającym prezentowanie zjawisk gospodarczych nie tylko w formie 'suchych faktów', ale także odpowiednio przetworzonych i zinterpretowanych informacji.

Współcześnie rachunkowość definiowana jest jako system, którego celem jest przedstawienie sytuacji, w jakiej znajduje się dane przedsiębiorstwo. Dzięki rachunkowości, która potocznie nazywana może być językiem biznesu, możliwe staje się osiąganie porozumienia między podmiotami na rynku.

Rachunkowość stanowi źródło informacji na temat działalności gospodarczej. Pod jej wpływem podejmowane zostają decyzje o przyszłej działalności, co oznacza, że poprzez ocenę przeszłości kształtowana zostaje przyszłość.

Można przyjąć, że na rachunkowość składają się następujące elementy:

• dokumentacja,
• ewidencja,
• inwentaryzacja,
• wycena,
• grupowanie danych,
• przetwarzanie danych,
• rozliczanie,
• sprawozdawczość,
• informacja,
• analiza finansowo-ekonomiczna.

Rachunkowość, aby stanowiła wiarygodne źródło informacji, musi funkcjonować według ściśle określonych zasad. Zgodnie z ustawą z dani 29 września 1994 r. o rachunkowości, obejmuje ona:

1. Opis przyjętej polityki rachunkowości.
2. Prowadzenie ksiąg rachunkowych.
3. Chronologiczne i systematyczne prowadzenie ksiąg rachunkowych.
4. Okresowe ustalanie rzeczywistego stanu aktywów i pasywów oraz inwentaryzację.
5. Sporządzanie sprawozdań finansowych.
6. Gromadzenie oraz przechowywanie wskazanej przez ustawę dokumentacji.
7. Poddanie badaniu, składanie do właściwego rejestru sądowego, udostępnianie i ogłaszanie sprawozdań finansowych w przypadkach, które przewiduje Ustawa z dnia 29 września 1994 r o rachunkowości.

Zarówno ustawa jak i literatura wskazują ogólne zasady rachunkowości, do najważniejszych z nich zaliczyć można:

1. Zasadę podmiotowości.
2. Zasadę ciągłości.
3. Zasadę kontynuacji.
4. Zasadę podwójnego zapisu.
5. Zasadę memoriału.
6. Zasadę współmierności.
7. Zasadę ostrożności.
8. Zasadę istotności.
9. Zasadę prawdziwego i rzetelnego obrazu.

Pierwsza z nich, czyli zasada podmiotowości polega na prowadzeniu rachunkowości w tych jednostkach gospodarczych, które mają swoją nazwę oraz są wyodrębnione pod względem majątkowym, prawnym oraz organizacyjnym. Wszystkie z operacji gospodarczych związanych z działalnością danego przedsiębiorstwa muszą być ujęte w jego księgach rachunkowych.

Zasada ciągłości nakazuje, aby przedsiębiorstwo stosowało przyjętą politykę rachunkowości w sposób ciągły, a więc wykorzystując te same metody, zasady oraz reguły. Pozwala to na dostarczenie porównywalnych informacji przez kolejne lata.

Reguła kontynuacji zakłada, że dana jednostka będzie kontynuowała swoją działalność w dającej się przewidzieć przyszłości.

Kolejną z zasad rachunkowości jest zasada podwójnego zapisu. Mówi ona o tym, że każda z operacji gospodarczych ujmowana zostaje w księgach rachunkowych na dwóch kontach, po różnych stronach oraz o identycznej wartości.

Zasada memoriału mówi o tym, że koszty oraz przychody zaliczane są do tego roku obrotowego, którego dotyczą.

Koncepcja współmierności zakłada, że przychody uzyskane w danym okresie odpowiadać powinny kosztom, które poniesione zostały na ich wytworzenie.

Zasada ostrożności nazywana także zasadą ostrożnej wyceny ma za zadanie zapewnić rachunkowości wiarygodność. Wymaga ona rozważnej wyceny majątku, nakazuje, by uznawać tylko niektóre przychody i dochody, a także wszystkie koszty.

Istotność w rachunkowości polega na tym, że wszystkie zdarzenia gospodarcze, które mają istotny wpływ na ocenę stanu aktywów i pasywów powinny zostać ujęte w sprawozdaniu finansowym. Jeżeli waga danego zdarzenia jest nieznaczna, może ono zostać pominięte w sprawozdaniu.

Zasada prawdziwego i rzetelnego obrazu dba, aby zapisy księgowe zgodnie oddawały przebieg zaistniałych operacji gospodarczych.