Analiza ekonomiczna - definicja, cele, rodzaje

Małe i średnie przedsiębiorstwa to podstawa polskiej gospodarki. Dlatego wymaga się od nich sprawnego funkcjonowania, które pozwala zapewniać oraz utrzymywać płynność finansową danej firmy. Przejawia się to w szybkości obrotu tak zwanego majątku rzeczowego, zasobów pieniężnych i zwrotności kapitału. Analiza ekonomiczna pozwala określić rzeczywistą sytuację przedsiębiorstwa, skuteczność w realizowaniu przedsięwzięć, funkcjonowanie w warunkach istnienia ostrej konkurencji i potencjalne szanse na dalszy rozwój.

Definicja analizy ekonomicznej

Analiza, która zajmuje się procesami zachodzącymi w gospodarce jest określana terminem analizy ekonomicznej. Tego rodzaju badanie wykonane właściwie pozwala uzyskać wnioski, które mogą wpłynąć na decyzje podejmowane przez zarząd i przyczynić się do finalnego sukcesu podmiotu na rynku. Pierwszy etap analizy polega na rozdzieleniu przedmiotu badawczego na poszczególne elementy składowe. Każde badanie tego typu dotyczy poznania oraz oceny różnych zjawisk i procesów zachodzących w przestrzeni poddanej analizie. Warto zaznaczyć, że w literaturze przedmiotu istnieje pewien spór dotyczący nazewnictwa analizy obejmującej ocenę kondycji finansowej firmy.

Cele analizy ekonomicznej przedsiębiorstwa

Celem przeprowadzania analizy ekonomicznej jest przede wszystkim przygotowanie charakterystyki liczbowej, która ilustruje działalność przedsiębiorstwa i daje możliwość oceny uzyskanych wyników. Wykrycie i opisanie czynników mających realny wpływ na realizację podjętych przedsięwzięć gospodarczych pozwala usprawnić ten proces i wyeliminować błędy. Na podstawie informacji o stanie czynników wytwórczych można określić przewidywane wyniki i dokonać ewentualnych zmian. Na podstawie analizy ekonomicznej zarząd może podjąć decyzje służące podnoszeniu efektywności działania firmy i wpłynąć w sposób znaczący na jej rozwój.

Rodzaje analizy ekonomicznej

Istotę analizy ekonomicznej obejmują procesy i zjawiska występujące w skali całej gospodarki lub dotyczące jej poszczególnych części. Wyodrębniamy tutaj analizę makroekonomiczną i mikroekonomiczną. Właśnie w ramach analizy mikroekonomicznej bada się działalność przedsiębiorstwa.

Tutaj wielu badaczy dokonuje podziału na analizę ekonomiczną (techniczno-ekonomiczną oraz finansową) oraz na analizę otoczenia. Należy pamiętać, że termin analiza ekonomiczna może obejmować ogólny zarys problemu jak i konkretną ocenę działalności firmy w ramach analizy mikroekonomicznej.

Jak wspomniano wyżej w zależności od rozpatrywania zjawisk gospodarczych występujących w skali całej gospodarki lub dotyczących pojedynczych jednostek gospodarczych dzielimy ją na:

• makroekonomiczną - obejmuje badanie oraz ocenę wielkości ekonomicznych zagregowanych, ujmowanych dla całej gospodarki. Przykładem takich zjawisk może być analiza tempa wzrostu dochodu narodowego, czynników go budujących, analiza wpływu inwestycji zewnętrznych (zagranicznych) na wzrost gospodarczy kraju czy analiza opłacalności handlu zagranicznego.
• mikroekonomiczną - dotyczy oceny i badań takich elementów gospodarki jak gospodarstwa domowe, przedsiębiorstwa czy też pojedyncze osoby. W tym ujęciu analiza ekonomiczna zajmuje się mierzeniem zysków i zależności wynikających z procesów zachodzących w przedsiębiorstwie, a także oceną prawidłowości ich kształtowania się. Przykładem takich procesów są: osiągane przychody ze sprzedaży (wyniki finansowe), ponoszone koszty oraz prawidłowość sfinansowania majątku firmy kapitałem własnym i obcym.

Ze względu na zbyt dużą różnorodność zagadnień, które wchodzą w zakres badań analitycznych przyjmuje się podział analizy ekonomicznej (nazywanej też często klasyczną) na dwa zasadnicze działy:

• analizę techniczno - ekonomiczną, która skupia się na ocenie rzeczowych oraz osobowych aspektów działalności przedsiębiorstwa. Badaniom poddaje się jakość, ilość i strukturę działalności produkcyjnej, poziom nowoczesnych metod wytwarzania, gospodarowanie zatrudnianiem, magazynowanie itd.
• analizę finansową - która koncentruje się na całokształcie finansowych aspektów działalności firmy. Trudno jednoznacznie określić obszary tej analizy. Podstawowymi zagadnieniami będącymi przedmiotem badań są sprawozdania finansowe, wyniki finansowe, koszty działalności, kapitał obrotowy, rentowność, procesy inwestycyjne, dochody ze sprzedaży i inne.

Podział analizy ekonomicznej na techniczno - ekonomiczną oraz finansową nie oznacza, że te dwa elementy można rozpatrywać w oderwaniu od siebie. Analiza ekonomiczna to całość, musi funkcjonować w oparciu o badanie rzeczowej działalności przedsiębiorstwa i jej rezultatów finansowych. Oczywiście, można niekiedy bardziej eksponować jeden lub drugi obszar analizy ekonomicznej, ale trzeba pamiętać o ich wzajemnych powiązaniach. Zajmowanie się jedynie wynikami finansowymi firmy bez analizy bazy materialnej, która te wyniki buduje i odwrotnie prowadzi do kształtowania błędnych stwierdzeń.

Analiza ekonomiczna to jedno z najskuteczniejszych narzędzi obrazujących stan ekonomiczny przedsiębiorstwa. Prawidłowo wykonane badanie jest w stanie zdiagnozować problemy i zasugerować kierunek działania prowadzący do ich rozwiązania.