Franczyza - koncepcja, umowa, rodzaje, zalety, wady, koszty

Współpraca franczyzowa jest modelem biznesowym, który funkcjonuje na całym świecie. Polega ona na prowadzeniu własnej działalności gospodarczej pod znakiem innej, popularnej marki. Istota tej współpracy to relacja pomiędzy franczyzodawcą a franczyzobiorcą, w ramach której otrzymujemy gotową koncepcję firmy. Dzieli się ona na kilka kategorii ze względu na rodzaj działalności oraz rodzaj know-how. Jeśli więc szukamy pomysłu na własną firmę, to warto poznać bliżej ten model biznesowy.

Działanie zgodnie z koncepcją franczyzodawcy

Prowadzenie działalności w ramach franczyzy polega na zawarciu umowy z konkretną, zwykle większą firmą. Zgodnie z tym porozumieniem osoba zakładająca swoje przedsiębiorstwo, chociaż pracuje na własny rachunek, działa według określonej przez firmę koncepcji. Dzięki temu otrzymujemy rozpoznawalny znak firmowy oraz gotowy i sprawdzony know-how. Współpraca ta stanowi zatem dość bezpieczny pomysł na biznes, który pomaga nam rozpocząć pracę "na swoim" według przetestowanych w praktyce reguł.

Umowa z franczyzodawcą

Podstawowym elementem współpracy jest stosowna umowa zawierana pomiędzy obiema stronami. Stanowi ona tzw. umowę nienazwaną, co oznacza, że nie ma prawnego unormowania. W praktyce więc firma szukająca kontrahentów w ramach franczyzy może dowolnie formułować jej treść, zawierając w dokumencie wybrane elementy oraz swobodnie wybierać podmioty, z którymi podejmie współpracę. Pomimo braku ściśle określonych zasad tworzenia umowy, porozumienie zawierane między franczyzobiorcą a franczyzodawcą, musi mieć następujące punkty:

• postanowienia ogólne dotyczące zawarcia umowy,
• opis praw i obowiązków obu stron,
• wyjaśnienie najważniejszych pojęć znajdujących się w treści,
• określenie sposobu ewentualnego rozwiązania umowy.

Elementy pakietu franczyzowego

Istotnym pojęciem związanym z franczyzą jest także pakiet franczyzowy. Jest on dokumentem, w którym opisana została cała koncepcja firmy na prowadzenie działalności. W treści znajduje się zatem pełny know-how, wyjaśnienie usług, jakie świadczy przedsiębiorca na naszą rzecz, metody używania znaku towarowego firmy oraz wykaz opłat wraz z opisem sposobu ich naliczania. Oprócz tego przedsiębiorca otrzymuje również podręcznik operacyjny. W nim zawarte są z kolei zasady prowadzenia działalności w ramach umowy franczyzowej, co ułatwia wprowadzenie wszystkich metod franczyzodawcy.

Rodzaje franczyzy

Obecnie istnieje wiele kryteriów, według których możemy podzielić współprace na kilka kategorii. Jednym z podstawowych aspektów w tym przypadku jest rodzaj prowadzonej działalności. Według tego kryterium wyróżniamy franczyzę dystrybucyjną oraz franczyzę usługową. Dystrybucyjna polega na tym, że otrzymujemy od firmy gotowy know-how obejmujący asortyment produktów i wiedzę co do sposobów jego sprzedaży. Przedsiębiorca prowadzi więc sprzedaż towarów pod znakiem firmowym znanej marki. Z kolei usługowa to nic innego jak przekazanie przez większą firmę koncepcji dotyczącej procedur świadczonych usług. Zadanie franczyzobiorcy polega zatem na prowadzeniu punktu usługowego pod szyldem popularnej marki.

Franczyzę możemy podzielić także ze względu na rodzaj otrzymanego know-how. Wówczas mówimy o franczyzie koncepcji działalności oraz dystrybucji produktu. Ten pierwszy typ polega na przekazaniu przez franczyzodawcę pełnej koncepcji prowadzenia biznesu. Natomiast ta dystrybucji produktu obejmuje know-how zawierający jedynie metody rozprowadzania usług czy produktów.

Warto także podkreślić, że umowy franczyzowe można podzielić, biorąc pod uwagę organizację współpracy. Tutaj występuje np. franczyza bezpośrednia. Jej istotą jest zawarcie bezpośredniego porozumienia między franczyzobiorcą a franczyzodawcą. Zgodnie z nim firma wspiera przedsiębiorcę doradztwem, stosownymi działaniami marketingowymi oraz organizując szkolenia jego pracowników. Ten rodzaj współpracy jest więc najprostszym modelem biznesu franczyzowego. Oprócz tego należy wymienić też franczyzę wielokrotną, czyli umowę obejmującą stworzenie przez franczyzobiorcę punktów sieci na danym obszarze, a także masterfranczyzę polegającej na udzieleniu przedsiębiorcy wyłączności na wykorzystywanie koncepcji i marki firmy na konkretnym terenie.

Franczyza, czyli większe bezpieczeństwo biznesu

Zastanawiając się, jak działa współpraca, warto wymienić korzyści, jakie odniesiemy, działając w ramach tego modelu biznesowego. Jednym z najważniejszych benefitów franczyzy jest fakt, że otrzymujemy tutaj gotowy, sprawdzony system. Metody przekazane nam przez franczyzodawcę zostały wielokrotnie sprawdzone w praktyce, a ich skuteczność udowodniona poprzez wyniki firmy. Z tego powodu biznes założony na zasadzie współpracy przeważnie cechuje się większą stabilnością i mniejszą szansą na upadłość. Dodatkowo franczyzobiorca może liczyć w ramach współpracy na pełne wsparcie ze strony franczyzodawcy, zarówno jeśli chodzi o metody prowadzenia działalności, jak i inne aspekty biznesu np. szkolenia pracowników.

_Franczyza

Przedsiębiorstwo funkcjonujące na zasadach umowy franczyzowej jest bardziej bezpieczne również ze względu na oferowanie produktów czy usług, które cieszą się uznaniem klientów. Mamy więc znacznie większą szansę na utrzymanie wystarczającej liczby konsumentów pozwalającej uzyskać satysfakcjonujące dochody w porównaniu do modeli polegających na wprowadzaniu na rynek nowych wyrobów. Warto także podkreślić, że współpraca z franczyzodawcą umożliwia nam zredukowanie kosztów prowadzenia działalności. Wszelkie wydatki związane z reklamą i marketingiem ponosi bowiem sieć, do której należymy.

Wady franczyzy

Jak każdy model biznesowy umowa franczyzowa obok licznych zalet, ma także wady. Wśród minusów tego rozwiązania powinniśmy wymienić, chociażby:

• konieczność działania zgodnie z koncepcją firmy - sieć na bieżąco monitoruje poczynania swoich franczyzobiorców,
• brak rozwoju własnej marki - pomimo że działamy samodzielnie, to jednak w ramach biznesu rozwijamy jedynie sieć większej marki,
• konieczność ponoszenia opłat - będąc w sieci franczyzowej, musimy regularnie ponosić koszty związane z różnymi opłatami naliczanymi przez franczyzodawcę,
• umowa na czas określony - prowadzenie biznesu na umowie franczyzowej wiąże się z ryzykiem nieprzedłużenia współpracy przez franczyzodawcę.

Wysokość kosztów franczyzy

Umowa franczyzowa tak, jak zostało już wspomniane, wiąże się z koniecznością ponoszenia pewnych opłat. Ile kosztuje otwarcie franczyzy? W tym przypadku musimy pamiętać, że wydatki obejmują wszystkie materiały, które są nam niezbędne do prowadzenia działalności. Na pakiet startowy składają się zatem pełny know-how, artykuły i narzędzia promocyjne oraz wsparcie przez cały czas trwania umowy. Ostateczny koszt zestawu zależy od wielkości punktu handlowego czy usługowego i przeważnie wynosi pomiędzy 5 a 50 tysięcy złotych. Oprócz tego należy liczyć się również z innymi opłatami w postaci prowizji od obrotu, zakupu licencji czy kosztów związanych z wynajmowaniem lokalu oraz pensji dla pracowników. Z pewnością dobrym pomysłem może być zgromadzenie odpowiedniej rezerwy finansowej, która pozwoli pokryć nam wszystkie koszty związane z franczyzą.

Współpraca w ramach franczyzy to zatem rozwiązanie pozwalające otworzyć swoją działalność bez dużego ryzyka. Każdy model biznesowy ma jednak swoje ograniczenia, dlatego musimy przeanalizować wszystkie plusy i minusy tego typu umowy. Jeśli uwzględnimy wymienione aspekty, możemy bowiem oszacować opłacalność takiego porozumienia, zapewniając sobie tym samym udany start w biznesie.